I. Wstęp.

Niniejszy artykuł ma na celu opisanie sytuacji w jakiej niedołączenie kompletu załączników do egzemplarza sprzeciwu dla powoda od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym nie spowoduje odrzucenia sprzeciwu.

Powyższe założenie nie dotyczy jednak sytuacji gdy brak formalny obejmuje konieczność wykazania dla przeciwnika procesowego prawidłowego umocowania w sprawie reprezentanta pozwanego.

II. Stan faktyczny.

Sąd rejonowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym i doręczył go pozwanemu. Pozwany złożył w terminie niepodpisany sprzeciw od nakazu zapłaty w jednym egzemplarzu z załącznikami.

W wyniku powyższego, sąd wezwał pozwanego do uzupełnienia w terminie 7 dni braku formalnego sprzeciwu poprzez [1] podpisanie sprzeciwu i [2] złożenie dodatkowego egzemplarza sprzeciwu-odpisu dla powoda wraz z załącznikami.

Pozwany w terminie wykonał ww. zobowiązanie sądu w części, tj. [1] poprzez złożenie podpisanego sprzeciwu dla sądu, oraz [2] złożenie odpisu sprzeciwu dla pozwanego, jednakże z załącznikami nieodpowiadającymi treści i liczbie załączników, jakie zostały pierwotnie złożone do sprzeciwu do sądu rejonowego.

Mając na uwadze powyższe, sąd odrzucił sprzeciw pozwanego na podst. art. 504 § 1 k.p.c. uznając, iż pozwany nie uzupełnił braków formalnych sprzeciwu do jakich został zobowiązany.

Pozwany wniósł zażalenie na postanowienie sąd rejonowego w przedmiocie odrzucenia sprzeciwu. Sąd okręgowy uwzględnił zażalenie pozwanego poprzez uchylenie postanowienia sądu rejonowego.

III. Analiza prawna.

W przedmiotowej sytuacji sąd okręgowy uznał, iż finalne niedołączenie lub dołączenie nieodpowiednich załączników do egzemplarza sprzeciwu dla powoda nie jest brakiem formalnym w rozumieniu art. 130 § 1 k.p.c. uniemożliwiającym nadanie sprawie biegu.

Jedynym brakiem formalnym w niniejszej sprawie był brak podpisu sprzeciwu od nakazu zapłaty wniesionego do sądu rejonowego, a skoro sprzeciw ten został podpisany w terminie to i usunięto brak formalny tamujący nadanie sprawie biegu.

Co istotne, niedołączenie lub dołączenie innych załączników do egzemplarza sprzeciwu dla powoda niż te jakie zostały przedłożone w egzemplarzu do sądu powinno podlegać ocenie przez sąd rozpoznający sprawę w kontekście art. 503 § 1 zd. 2 i 3 k.p.c., tj. tego czy pozwany w terminie przedstawił wszystkie dowody, czy przedstawienie dowodów po terminie zakreślonym przez sąd nie jest spóźnione i czy nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy.

IV. Zastrzeżenia.

Powyższe rozważania dotyczące nieuzupełnienia załączników odpisu sprzeciwu dla powoda nie dotyczą jednak braków formalnych związanych z wykazaniem prawidłowego umocowania w postępowaniu.

Zgodnie z art. 67 § 1, art. 68 § 1 i 2 k.p.c. jeżeli strona postępowania jest reprezentowana przez przedstawiciela ustawowego lub organ, a sąd ma możliwość samodzielnego stwierdzenia umocowania takiej strony na podstawie [i] wykazu lub [ii] innego rejestru, do którego sąd ma dostęp drogą elektroniczną [np. Krajowy Rejestr Sądowy] lub [iii] gdy czynność procesowa jest dokonywana za pośrednictwem systemu teleinformatycznego to wystarczające jest, że taki reprezentant strony w procesie wskaże jedynie podstawę swojego umocowania. Np. prezes lub członek zarządu spółki uprawniony do jej reprezentacji wskaże, że możliwość reprezentacji podmiotu uwidoczniona jest w Krajowym Rejestrze Sądowym, tj. wynika z umowy, aktu założycielskiego lub uchwały spółki będącej podstawą opisu reprezentacji w Krajowym Rejestrze Sądowym.

W takim przypadku nie ma potrzeby załączania dokumentu umocowania ani dla sądu, ani dla przeciwnika procesowego. Czy też innymi słowy, brak formalny w postaci niedołączenia pełnomocnictwa nie powstanie bo nie tamuje to nadania sprawie biegu-sąd może zweryfikować umocowanie reprezentanta lub organu w ww. sposób.

Z inną sytuacją, dotyczącą istoty ww. zastrzeżenia, mamy do czynienia gdy sąd nie może dokonać samodzielnej weryfikacji reprezentanta strony postępowania w oparciu o możliwości wynikające z art. 68 § 1 i 2 k.p.c. Wówczas koniecznym jest złożenie dokumentów potwierdzających umocowanie reprezentanta nie tylko w egzemplarzu dla sądu, ale i w egzemplarzu-odpisie dla przeciwnika procesowego. Dotyczy to sytuacji gdy strona postępowania jest reprezentowana zarówno przez profesjonalnego jak i nieprofesjonalnego pełnomocnika, przedstawiciela ustawowego lub piastuna organu.

Pojawia się zatem pytanie, dlaczego jeżeli zostały złożone dokumenty potwierdzające umocowanie reprezentanta w jednym egzemplarzu dla sądu, to koniecznym jest także złożenie ww. dokumentów dla przeciwnika procesowego?

Otóż złożenie pełnomocnictwa/dokumentów potwierdzających umocowanie reprezentanta w odpisie dla strony przeciwnej ma istotne, merytoryczne uzasadnienie. Przeciwnik procesowy ma wówczas możliwość oceny prawidłowości i zakresu umocowania pełnomocnika, ustalenia do dokonywania jakich czynności, w tym składania lub przyjmowania jakich oświadczeń woli i wiedzy jest on umocowany. Nadto, strony mają wówczas realną możliwość podnoszenia zarzutów wynikających z nieprawidłowego umocowania pełnomocnika przeciwnika i sygnalizowania uchybień tego rodzaju sądowi orzekającemu w sprawie, w tym w zakresie ewentualnej nieważności postępowania w oparciu o art. 379 k.p.c. Z kolei w przypadku reprezentacji przez profesjonalnych pełnomocników możliwym będzie ustalenie czy zastosowanie znajdzie art. 132 § 1 k.p.c. dotyczący doręczania sobie nawzajem pism w toku sprawy z zastrzeżeniem art. 132 § 1¹ k.p.c. [tj. uzasadnienie postanowienia Sądu Okręgowego w Szczecinie, VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, sygn. VI Pz 48/14 z dnia 23.01.2015 r.].

Nadto, jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia, sygn. I CZ 67/13 z dnia 04.07.2013 r.: „[…] wprawdzie w art. 126 k.p.c. […] nie ma mowy o konieczności złożenia odpisu pełnomocnictwa, jednakże obowiązek taki wynika z art. 89 § 1 k.p.c. […] nie można uważać, że naruszenie dyspozycji każdego z wymienionych przepisów należy oceniać odmiennie i niezależnie od siebie, w szczególności przez uznanie, iż brak złożenia odpisu pełnomocnictwa nie stanowi wady formalnej pisma procesowego. Wprowadzenie obowiązku załączenia odpisu pełnomocnictwa oznacza niewątpliwie nałożenie na stronę [jej pełnomocnika] obowiązku o charakterze formalnym, którego naruszenie podlega zastosowaniu art. 130 k.p.c.”

V. Podsumowanie.

Nieuzupełnienie załączników odpisu sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym nie jest brakiem formalnym skutkującym odrzuceniem sprzeciwu, chyba że takowy brak dotyczy konieczności wykazania umocowania w inny sposób niż na podst. art. 68 § 1 i 2 k.p.c.

Autor: adwokat Adam Pawłowski

Data sporządzenia i stanu prawnego: 13.02.2017 r.